Αλλάζει ο νόμος για την ανακύκλωση, πρόστιμα μέχρι 500 ευρώ

Σύμφωνα με όσα ανέλυσε ο κ. Φάμελλος, βασικός στόχος του νομοσχεδίου και των τεράστιων αλλαγών που έρχονται στη διαχείριση των αποβλήτων και στην προώθηση της ανακύκλωσης είναι να επιτευχθούν οι πολύ φιλόδοξοι στόχοι του νέου Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων και η χώρα να προχωρήσει σε ένα νέο παραγωγικό πρότυπο με έμφαση στην κυκλική οικονομία.


Ο αναπληρωτής υπουργός ΠΕΝ Σωκράτης Φάμελλος, κατά τη διάρκεια της σημερινής συνέντευξης Τύπου

Επιτελικό ρόλο στον νέο σχεδιασμό έχει το Υπουργείο Περιβάλλοντος ενώ σε κύριο εκτελεστικό βραχίονα για τον τομέα της ανακύκλωσης αναδεικνύεται ο μέχρι σήμερα «υποβαθμισμένος» Εθνικός οργανισμός Ανακύκλωσης, ο οποίος ενισχύεται με πόρους και αρμοδιότητες. Σημείο κλειδί όμως της επιτυχίας του νέου συστήματος θα είναι οι Δήμοι όλης της χώρας και φυσικά οι πολίτες και οι επιχειρήσεις που θα κληθούν να εφαρμόσουν τις νέες ρυθμίσεις και να εξοικειωθούν με ένα συνολικά νέο μοντέλο. Όπως άλλωστε είπε χαρακτηριστικά ο Σωκράτης Φάμελλος το νέο πλαίσιο απαιτεί μια καλύτερη διοίκηση, μια καλύτερη αυτοδιοίκηση και καλύτερους πολίτες, εστιάζοντας στις διοικητικές και οργανωτικές ικανότητες που χρειάζονται, στις οικονομικές και άλλες δυνατότητες που δίνονται με το νέο πλαίσιο αλλά και την αλλαγή νοοτροπίας που χρειάζονται όλοι στην χώρα για να επιτύχουμε μείωση παραγωγής αποβλήτων και αύξηση της ανακύκλωσης.

Τα βασικά σημεία των αλλαγών που επέρχονται με το νομοσχέδιο -αλλά και τα προβλήματα που προσπαθεί να επιλύσει η κυβέρνηση- είναι τα εξής:

1. Επίτευξη των εθνικών και ευρωπαϊκών στόχων – μείωση των αποβλήτων που καταλήγουν στην υγειονομική ταφή
⦁ Τίθενται ως στόχοι οι προβλεπόμενοι από το ΕΣΔΑ (εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων).
⦁ Κίνητρο στους ΟΤΑ μέσω του κανονισμού τιμολόγησης των ΦοΔΣΑ (Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων).
⦁ Ποιοτική αναβάθμιση της ανακύκλωσης με υποχρέωση χωριστής συλλογής.
⦁ Καθιέρωση υποχρέωσης για χώρους συνάθροισης κοινού και δημόσιες επιχειρήσεις για διαλογή στην πηγή.

2. Ενίσχυση του ρόλου τον ΟΤΑ – κινητοποίηση των ΟΤΑ για την ανακύκλωση
⦁ Η οργάνωση της χωριστής συλλογής από τους φορείς ΑΣΕΔ και ΣΣΕΔ (Ατομικά και Συλλογικά, αντίστοιχα, Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης) να γίνεται σύμφωνα με Τοπικό Σχέδιο διαχείρισης το οποίο διαμορφώνει ο Δήμος.
⦁ Αποσαφηνίζεται το δικαίωμα τον ΟΤΑ να συμμετέχουν σε φορείς ΣΕΔ και καθιερώνεται το δικαίωμά τους να οργανώνουν οι ίδιοι ΣΕΔ.
⦁ Κίνητρο στους ΟΤΑ μέσω του κανονισμού τιμολόγησης των ΦοΔΣΑ.
⦁ Δυνατότητα συνεργασίας ΟΤΑ, ΣΕΔ και φορέων αλληλέγγυας και κοινωνικής οικονομίας.

3. Χρήση των πόρων προς όφελος της εναλλακτικής διαχείρισης και διασφάλιση ομαλής λειτουργίας της αγοράς
⦁ Μη κερδοσκοπικός χαρακτήρας των ΣΕΔ και απαγόρευση διανομής μερίσματος.
⦁ Οργανωτικός μόνο ο ρόλος των Φορέων ΣΕΔ - απαγορεύεται η εκτέλεση από τους ίδιους εργασιών εναλλακτικής διαχείρισης.
⦁ Αποφυγή καταστάσεων σύγκρουσης συμφερόντων. Ασυμβίβαστο των μελών διοίκησης και στελεχών Φορέων ΣΕΔ με στελέχη και ιδιοκτήτες επιχειρήσεων που εκτελούν εργασίες εναλλακτικής διαχείρισης.
⦁ Κανονισμός προμηθειών για την ανάθεση συμβάσεων εκ μέρους των Φορέων ΣΕΔ, στα πρότυπα που θα εκδώσει ο ΕΟΑΝ.
⦁ Υποχρέωση δημοσιοποίησης στοιχείων των ΣΕΔ προς τους υπόχρεους παραγωγούς και προς την κοινωνία.
⦁ Εποπτικό όργανο που θα συγκροτείται από τους υπόχρεους παραγωγούς για την επίβλεψη της λειτουργίας του Φορέα ΣΕΔ.
⦁ Δικαίωμα συμμετοχής στο κεφάλαιο των υπόχρεων παραγωγών κατόπιν αιτήματός τους.
⦁ Εξορθολογισμός του διοικητικού κόστους των Φορέων ΣΕΔ.
⦁ Μέγιστο αποθεματικό για την αποφυγή συσσώρευσης των πόρων.
⦁ Αποσαφηνίζεται τι πρέπει να καλύπτει η χρηματική εισφορά που καταβάλουν οι παραγωγοί στους Φορείς ΣΕΔ .

4. Πάταξη της εισφοροδιαφυγής και δίκαιη κατανομή της ευθύνης
⦁ Ευθύνη του διακινητή να μην διακινεί προϊόντα παραγωγών που δεν έχουν τηρήσει την υποχρέωση συμμετοχής σε ΣΕΔ (ορισμός του διακινητή, έλεγχος μέσω του αριθμού ΕΜΠΑ, πρόστιμα στον διακινητή).
⦁ Αναγραφή στα παραστατικά πώλησης του αριθμού ΕΜΠΑ (Εθνικό Μητρώο Παραγωγών Αποβλήτων).
⦁ Τίθεται ως ειδικός όρος εκτέλεσης των δημοσίων συμβάσεων προμηθειών (ν.2939/2001) η εγγραφή στο ΕΜΠΑ.
⦁ Επιβολή προστίμου ίσου με το διπλάσιο του ποσού που δεν καταβλήθηκε από παραγωγό κατά παράβαση της υποχρέωσής του.

5. Ενίσχυση και εκσυγχρονισμός του ΕΟΑΝ
⦁ Τροποποίηση της οργανωτικής δομής, πρόβλεψη χωριστών Διευθύνσεων για Ελέγχους και για ΟΤΑ, δημιουργία Διευθύνσεων με θεματικό αντικείμενο.
⦁ Ενίσχυση του ΕΟΑΝ με ανθρώπινο δυναμικό με πρόβλεψη επιπλέον θέσεων αλλά και με πρόβλεψη διαδικασίας προσλήψεων με ταχύτερες και ευέλικτες διαδικασίες.
⦁ Ασυμβίβαστο των μελών του ΔΣ του ΕΟΑΝ με μέλη διοίκησης Φορέων ΣΣΕΔ ή επιχειρήσεων που εκτελούν εργασίες εναλλακτικής διαχείρισης.
⦁ Ορίζονται συγκεκριμένες προθεσμίες για τον ΕΟΑΝ για έκδοση πράξης που αφορά τη λειτουργία των Φορέων.

6. Εντατικοποίηση των ελέγχων και ενίσχυση του κυρωτικού μηχανισμού
⦁ Περιγράφεται αναλυτικά η διαδικασία ελέγχου και διαπίστωσης παράβασης
⦁ Προβλέπεται η δυνατότητα παροχής συνδρομής στον ΕΟΑΝ από τις λοιπές ελεγκτικές αρχές της χώρας (Επιθεωρητές Περιβάλλοντος, ΣΔΟΕ, Γενική Γραμματεία Εμπορίου, ΑΑΔΕ).
⦁ Πρόβλεψη υποχρέωσης του ΕΟΑΝ να διενεργεί έλεγχο σε ΣΕΔ κατόπιν απαίτησης του εποπτικού οργάνου που απαρτίζεται από παραγωγούς.
⦁ Προβλέπονται ποινικές κυρώσεις για τις παραβάσεις παρεμπόδισης ελέγχου ή δήλωσης αναληθών ποσοτήτων.
⦁ Προβλέπονται διοικητικά και οικονομικά πρόστιμα, που επιβάλλονται από τον ΕΟΑΝ.
⦁ Θεσπίζεται σαφές και συγκεκριμένο πλαίσιο ώστε να υπάρχει αποτελεσματικός κυρωτικός μηχανισμός που θα λειτουργεί αποτρεπτικά στην τέλεση παραβάσεων.
⦁ Προβλέπεται δυνατότητα του ΕΟΑΝ να αφαιρεί την έγκριση λειτουργίας των Συστημάτων που παραβιάζουν συστηματικά τους όρους του επιχειρησιακού τους σχεδίου.

7. Ειδικά μέτρα για τη μείωση της χρήσης της πλαστικής σακούλας
⦁ Πρόβλεψη υποχρεωτικής αναγραφής αριθμού ΕΜΠΑ και στοιχείων προέλευσης των σακουλών.
⦁ Τέλος αποτροπής χρήσης των λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς.
⦁ Εφαρμογή του τέλους στο λιανεμπόριο ώστε να μην επιβαρύνονται οι παραγωγοί και περιορισμός του τέλους στις σακούλες με πάχος τοιχώματος 15-50 μ.
⦁ Ενίσχυση της βιοαποδομήσιμης σακούλας.
⦁ Δωρεάν διάθεσης - προώθηση των επαναχρησιμοποιήσιμων τσαντών με υποχρεωτική τοποθέτηση αυτών στα ταμεία.
⦁ Πρόβλεψη μεταβατικού χρονικού διαστήματος (6 μηνών για το τέλος και 10 μηνών για το barcode) προκειμένου να έχει τον αναγκαίο χρόνο η βιομηχανία και η αγορά να προσαρμοστεί στις νέες ρυθμίσεις.
⦁ Διοχέτευση του τέλους στην χορήγηση επαναχρησιμοποιούμενων τσαντών στον καταναλωτή ώστε να λειτουργήσει ανταποδοτικά και να επιτευχθεί ο στόχος της μείωσης .
⦁ Οι ΟΤΑ οφείλουν να λάβουν υπόψη κατά την κατάρτιση των Τοπικών Σχεδίων και την λειτουργία πράσινων σημείων την ανάγκη εφαρμογής μέτρων μείωσης της χρήσης των λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς.

Ο Σωκράτης Φάμελλος κατά τη συνέντευξη τύπου προανήγγειλε, πέρα από την κατάθεση του νομοσχεδίου στη Βουλή, και τα βήματα που θα ακολουθήσουν για να ολοκληρωθεί το πλαίσιο εφαρμογής των ρυθμίσεων και του σχεδιασμού του υπουργείου:

⦁ Ρύθμιση ειδικότερων θεμάτων ΑΕΚΚ.
⦁ Ηλεκτρονική πλατφόρμα σε συνεργασία με την ΑΑΔΕ για το τέλος πλαστικής σακούλας.
⦁ Προγράμματα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης και παροχή επαναχρησιμοποιούμενων τσαντών.
⦁ Εγκύκλιος για τις δημόσιες συμβάσεις.
⦁ Πρόσληψη προσωπικού στον ΕΟΑΝ.
⦁ Έκδοση πρότυπου κανονισμού προμηθειών για τα ΣΕΔ.
⦁ Συγκρότηση Επιτροπής Διαβούλευσης.
⦁ Παραμετροποίηση προστίμων.
⦁ Έγκριση νέων επιχειρησιακών σχεδίων με νέα στοχοθεσία (ΕΣΔΑ) των ΣΕΔ.

Δείτε εδώ ολόκληρο το νομοσχέδιο για την ανακύκλωση, όπως προβλέπεται να κατατεθεί στη Βουλή.
Δείτε επίσης εδώ την αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου, με τα επιχειρήματα του Υπουργείου για την αναγκαιότητα και τις επιπτώσεις των νέων ρυθμίσεων.

Η Greenagenda θα αναδείξει τις επόμενες ημέρες και άλλες, επιμέρους, πτυχές των σημαντικών αλλαγών που έρχονται στον τομέα της ανακύκλωσης και των αποβλήτων.

Δείτε αναλυτικά:

Τη Γενική Τεκμηρίωση του νομοσχεδίου, ΕΔΩ.

Την ειδικότερη τεκμηρίωση ως προς τους στόχους και τα αποτελέσματα του νομοσχεδίου, ΕΔΩ.

Την Αιτιολογική Έκθεση του νομοσχεδίου, ΕΔΩ.

Το νομοσχέδιο, ΕΔΩ.